O historii Sanktuarium stanowią dwie daty: 1738 – rok namalowania obrazu oraz 2.05.2020 – rok ustanowienia Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia Pani Małopłockiej przez J.E. Ks. Biskupa Janusza Stepnowskiego w czasie światowej pandemii koronawirusa – Covid-19.

Historia starsza

Parafia w Małym Płocku od czasu powstania, tj. ok. 1415r. była i nadal pozostaje bardzo Maryjna w swojej pobożności. Wielką łaskę w rozwoju tej pobożności bez wątpienia należy przypisać wizerunkowi Matki Bożej Pocieszenia, który w tutejszej wspólnocie od wieków zwykło się nazywać Matką Boską Małopłocką. Obraz namalowano w Rzymie w roku 1738, co potwierdza inskrypcja na dole tegoż malowidła: „Haec imago depicta Romae Anno Domini 1738” Wizerunek jest wzorowany na obrazie Salus Populi Romani. Malowidło przedstawia NMP z dzieciątkiem na rękach. Z samego sposobu ujęcia Maryi i Jezusa można wyczytać wielkie bogactwo symboli, znaczeń oraz głebokie nauczanie biblijno – teologiczne.

Kto i z jakiej fundacji zamówił obraz wszystkie opracowania oraz archiwa milczą. Wspomniany na obrazie rok 1738 to czas, kiedy w parafii małopłockiej proboszczuje Ks. Jakub Sokołowski. Obraz trafił najpierw do drewnianego kościoła wzniesionego w 1714 roku za czasów Ks. Grzegorza Buczyńskiego. Obraz Pani Małopłockiej od razu był umieszczony w głównym ołtarzu. Rok 1772 to czas bardzo bolesny dla kościoła i dla samego obrazu. W tym czasie w kościele wybuchł pożar, jednakże obraz w cudowny sposób ocalał.

Za czasów proboszczowania ks. Pawła Kurzątkowskiego zbudowano kolejny nowy kościół drewniany. Następnie poprzez zabiegi ks. Wojciecha Świderskiego świątynia była stopniowo meblowana. W tym czasie w prezbiterium były cztery ołtarze. Wielki ołtarz przykuwał szczególną uwagę, bo w jego centrum był obraz Najświętszej Maryi Panny z drewnianymi i pozłacanymi sukienkami. Całość zasłaniały białe firanki. Na obrazie umieszczono też w tym czasie topazowe kolczyki jako wotum od nieznanego ofiarodawcy. Należy wspomnieć, że w tym czasie w kościele były jeszcze dwa maryjne obrazy MB Częstochowskiej oraz MB Różańcowej. To dobitnie świadczy o maryjnej pobożności małopłockiej parafii.

Ks. Marcin Chełstowski dalej kontynuuje starania swoich poprzedników o godny wygląd światyni. W 1811 roku w kościele nadal stały cztery ołtarze. Wielki ołtarz był z obrazem NMP. Ołtarz był drewniany, utrzymany w kolorystyce niebieskiej z białymi filarami. Sam obraz nadal był ozdobiony drewnianą, częsciowo pozłacaną i malowaną sukienką. Wokół obrazu znajdowały się liczne, srebrne wota. Obraz osłaniały w tym czasie dwie pary firanek. Jedna para w kolorze białym, ozdabiana kwiatami wyszywanymi czerwonym jedwabiem, zaś druga para firanek w kolorze żółtym. Po pewnym czasie w zapomnienie poszło maryjne wezwanie wielkiego ołtarza. Już w roku 1839 pojawia się w dokumentach archiwalnych nowe wezwanie Krzyża Świętego. W tym czasie pieczę nad parafią sprawuje ks. Juliusz Kulesza.

Drewniany kościół z 1772 roku z trudem mieścił wiernych. Stawał się stanowczo za mały na potrzeby duchowe parafian. W latach 1879-1883 staraniem ks. Franciszka Tomkiewicza wzniesiono nową, wielką okazałą, murowaną gotycko – romańską światynię. W tym czasie parafia Mały Płock liczyła prawie 9 tysięcy wiernych. Kosciół więc wzniesiony był z myślą o ciągle powiększjącej się parafii. 28 października 1883 roku nowy kościół został poświęcony przez Ks. Prałata Pawła Adruszkiewicza. Do światyni wniesiono ze starego kościoła trzy stare ołtarze. W roku 1890 podają źródła oraz liczne opracowania, że wielki ołtarz był pw. Krzyża Świętego z wizerunkiem Matki Bożej. W roku 1899 ks. Kazimierz Stepszysz pobudował nowy wielki ołtarz, zaś stary ołtarz z obrazem Matki Boskiej został umieszczony po lewej stronie kościoła.

Czas I wojny światowej był tragiczny dla tutujszej parafii. W 1915r. kościół został prawie całkowicie zniszczony. Obraz Maryi i ocalałe sprzęty liturgiczne przeniesiono do plebanii, gdzie przy Pani Małopłockiej odprawiano Msze święte. Staraniem Ks. Franciszka Łapińskiego kościół został podniesiony ze zniszczeń wojennych. Po odbudowaniu kościoła z plebanii uroczyście przeniesiono obraz Matki Boskiej Małopłockiej. Przy obrazie zawieszono liczne wota. Około roku 1935 wzniesiono wielki ołtarz, który jest do dzisiaj. W ołtarzu umieszczono krzyż z figurą Chrystusa ukrzyżowanego zaś pod krzyżem obraz MB Małopłockiej ze starą, zniszczoną nieco sukienką z drewna lipowego pokrytego złotem. Za czasów Ks. Jerzego Śleszyńskiego wykonano bardzo wiele prac remontowych na zewnątrz i wewnątrz świątyni. W wyniku porządkowania wnętrza kościoła w roku 1999 obraz został przeniesiony na prawą stronę transeptu. W tym czasie zostały usunięte wszystkie srebrne wota. Fakt przeniesienia obrazu do bocznego ołtarza spotkał się z głośną dezaprobatą wielu parafian, którzy twierdzili, że ów obraz zawsze był i powinien pozostać w wielkim ołtarzu.

W czasie proboszczowania Ks. Jana Pieńkosza podjęto starania nad przywróceniem miejsca dla obrazu do wielkiego ołtarza, tak jak to było od wieków. Po przeprowadzonej renowacji obrazu w 2019roku Pani Małopłocka powróciła do głównego ołtarza. Wykonano też konstrukcję z napędem elektrycznym do zasłaniania i odsłaniania obrazu. Obecnie zasłonę obrazu stanowi wizerunek św. Heleny autorstwa p. Teresy Adamowskiej z Łomży. Kolejną zasłonę stanowi matryca z sukienką do obrazu. Przed ewntualnymi zniszczeniami obraz został zabezpieczony szkłem muzealnym. W czasie odsłaniania i zasłaniania obrazu odtwarzane są fanfary maryjne. Całość ozdabia szereg złoconych oraz czerwonych, welurowych ram. Obraz jest adorowany przez parę wielkich aniołów, z których jeden wskazuje ręką na obraz, żaś drugi ma dłonie złożone do modlitwy.

Historia najnowsza

Najpierw były liczne przygotowania duchowe i materialne przed ustanowieniem Saanktuarium, które zwieńczyła delegacja z parafii, która udała się do Ks. Biskupa Janusza 10 maja 2019 roku. W składzie delegacji znaleźli się: Józef Dymerki – wójt Gminy Mały Płock, Jarosław Gałązka – przewodniczący rady Gminy, Paweł Stefańczuk – sołtys Małego Płocka, Jan Żyjewski – radny Rady Parafialnej oraz Ks. Jan Pieńkosz - proboszcz parafii Mały Płock. Po wstępnej zgodzie J.E. Ks. Biskupa Janusza w imieniu całej parafii została złożona prośba pisemna o łaskę Sanktuarium dla naszej parafii przy Obrazie MB Małopłockiej.

Fragment prośby:

„Mały Płock, dnia 7 października 2019 roku We wspomnienie Matki Bożej Różańcowej

DO
JEGO EKSCELENCJI
KSIĘDZA BISKUPA DRA JANUSZA STEPNOWSKIEGO
BISKUPA ŁOMŻYŃSKIEGO

 PROŚBA O USTANOWIENIE SANKTUARIUM
MATKI BOŻEJ MAŁOPŁOCKIEJ –
MATKI POCIESZENIA LUDU BOŻEGO

Diecezja Łomżyńska cieszy się wieloma sanktuariami, w których kwitnie kult Maryjny. Podobny bardzo silny kult Maryjny od wielu wieków jest rozpowszechniony w świątyni w Małym Płocku, ale nie ma ona tytułu sanktuarium. Wsłuchując się w głos ludu Bożego tutejszej parafii pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Małym Płocku jako proboszcz, zwracam się z serdeczną prośbą do Waszej Ekscelencji o ustanowienie w tutejszej świątyni Sanktuarium Matki Bożej Małopłockiej – Matki Pocieszenia Ludu Bożego wokół łaskami słynącego obrazu pochodzącego z 1738 roku, który to w odczuciu wiernych parafian, duszpasterzy i ludu spoza parafii cieszy się wielkim umiłowaniem oraz kultem. (...)

PODSUMOWANIE:

Zważywszy wszystkie wyżej wymienione motywacje, a więc: starożytność obrazu, bogactwo i głębię treści biblijno – teologicznych, troskę parafian o ten wizerunek, centralne jego umieszczenie w świątyni oraz bardzo silny kult wokół tegoż obrazu Matki Bożej Małopłockiej, wszystko to raz jeszcze potwierdza zasadność pragnienia dziejowej sprawiedliwości i tęsknoty, aby wokół tego wizerunku utworzyć sanktuarium Maryjne.

Ponadto samo położenie Małego Płocka przy drodze krajowej nr 63, jest to główny trakt na Mazury oraz brak w całej okolicy jekiegokolwiek sanktuarium sprawia, że miejsce to ma szansę stać się dynamicznie rozwijającym się terenem kultu i pobożności Maryjnej. Duży ruch samochodowy turystów na tej trasie w ciągu roku sprawia, że już obecnie wiele rodzin wracając z Mazur chętnie nawiedza małopłocką światynię. Jest to więc bardzo dobre położenie, aby miejsce to jeszcze bardziej upowszechniać poprzez nauczanie o Najświętszej Maryji Pannie, która w tym miejscu upodobała sobie. Ponadto ogromna kubatura świątyni położonej przy głównej drodze krajowej zachęca do wstępowania w jej mury oraz umożliwia organizację wielkich liturgii w celu uwielbienia Pani Małopłockiej. Kościół jest widoczny w dzień i w nocy, gdyż obecnie świątynia jest oświetlona całą noc wieloma reflektorami, które wydobywają jej naturalne piękno. To również działa zapraszająco nie tylko dla okolicznej ludności Wysoczczyzny Kolneńskiej, ale dla podróżujących tędy turystów, w sumie, z całej Polski.

Wobec powyższych wszystkich zawarych na tych siedmiu stronach słów raz jeszcze w imieniu całej Parafii pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Małym Płocku ośmielam się prosić Waszą Ekscelencję o ustanowienie w tutejszej świątyni Sanktuarium Matki Bożej Małopłockiej – Matki Pocieszenia Ludu Bożego.”

 Najnowsza historia to bez wątpienia Dekret J.E. Ks. Biskupa Janusza Stepnowskiego – Biskupa Łomzyńskiego:

„DEKRET USTANAWIAJĄCY SANKTUARIUM MATKI BOŻEJ POCIESZENIA PANI MAŁOPŁOCKIEJ W MAŁYM PŁOCKU

NA CHWAŁĘ BOGA W TRÓJCY ŚWIĘTEJ JEDYNEGO!

Diecezja Łomżyńska cieszy się siedmioma sanktuariami maryjnymi, do których w uroczystości poświęcone Matce Bożej licznie przybywają pielgrzymi, by oddać hołd Tej, która w tym miejscu „tron sobie obrała”.

W naszej Diecezji znajduje się wiele świątyń dedykowanych Matce Bożej i noszących inne tytuły, w których kwitnie kult maryjny, ale nie mają one tytułu „sanktuarium”.

Wśród tych świątyń na szczególną uwagę zasługuje kościół parafialny pw. Znalezienia Krzyża Św. w Małym Płocku. Parafia w Małym Płocku od czasu powstania, tj. ok. 1415r. była i nadal pozostaje bardzo maryjna w swojej pobożności. Wielką łaskę w rozwoju tej pobożności bez wątpienia należy przypisać wizerunkowi Matki Bożej Pocieszenia, który w tutejszej wspólnocie od wieków zwykło się nazywać Matką Bożą Małopłocką. Obraz namalowano w Rzymie w roku 1738, co potwierdza inskrypcja na dole tego malowidła: „Haec imago depicta Romae Anno Domini 1738”. Wizerunek jest wzorowany na obrazie Salus Populi Romani. Wizerunek przedstawia Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem na rękach. Obraz cieszący się szczególnym kultem na przestrzeni prawie trzystu lat, w wyniku podejmowanych prac remontowych kościoła umieszczany był w ołtarzu głównym ale także przenoszony do bocznych ołtarzy.

W obecnym czasie staraniem aktualnego proboszcza parafii ks. kan. dra Jana Pieńkosza, podjęto starania nad przywróceniem miejsca dla obrazu w wielkim ołtarzu, tak jak to było od wieków. Po przeprowadzonej renowacji obrazu w 2019 roku Pani Małopłocka powróciła na swoje dawne miejsce. Wykonano konstrukcję z napędem elektrycznym do zasłaniania i odsłaniania obrazu. Obecnie zasłonę obrazu stanowi olejny wizerunek św. Heleny, która znalazła krzyż Chrystusa Pana. Kolejną zasłonę stanowi matryca z sukienką do obrazu. Przed ewentualnymi zniszczeniami obraz został zabezpieczony szkłem. W czasie odsłaniania i zasłaniania obrazu wygrywane są fanfary maryjne. Całość konstrukcji ozdabia szereg złoconych oraz czerwonych, welurowych ram. Obraz jest adorowany przez parę wielkich aniołów. Wszystko to jeszcze bardziej zachęca i zaprasza wiernych do modlitwy przez wstawiennictwo Matki Bożej Małopłockiej.

O żywym kulcie do Matki Bożej ponadto świadczą:

- wcześniejsze Maryjne wezwanie kościoła parafialnego do 1839 roku,

- funkcjonujące w ludzie Bożym różne świadectwa uzdrowienia duchowego oraz fizycznego za przyczyną Matki Bożej Małopłockiej,

- żywa pobożność maryjna poprzez wielość wspólnot Kół Żywego Różańca żeńskich i męskich, wiele osób w parafii praktykuje odmawianie Nowenny Pompejańskiej – cztery części różańca codziennie,

- około dwustuletni zwyczaj peregrynowania z feretronami maryjnymi na odpust 3 maja – najpierw: Znalezienia Krzyża Świętego, potem od 1923 roku - Matki Bożej Królowej Polski – z każdej wsi wchodzącej w skład parafii przychodzą pieszo orszaki maryjne do kościoła,

- zwyczaj obchodzenia ołtarza maryjnego w czasie odpustów, ślubów oraz chrztów,

- opracowanie Nowenny ku czci Matki Bożej Małopłockiej odmawianej w każdą środę (przedstawianie na karteczkach nowennowych próśb do Matki Bożej Małopłockiej),

- cotygodniowe kazania Maryjne w czasie Nowenny środowej oraz w pierwsze soboty miesiąca,

- stare pieśni ludowe o Najświętszej Maryi Pannie funkcjonujące w tzw. zeszytach,

- powstające pieśni i utwory poetyckie na cześć Matki Bożej Małopłockiej (szczególnie opracowanie hymnu „Małopłocka Piękna Pani”),

- udostępnianie wiernym reprodukcji obrazu Matki Bożej Małopłockiej.

 Mając na uwadze wielowiekowy kult, starożytność obrazu, bogactwo i głębię treści biblijno – teologicznych, troskę parafian o ten obraz, centralne jego umieszczenie w świątyni i wszystkie przedstawione fakty świadczące o żywym kulcie Matki Bożej, niniejszym dekretem, w myśl kanonów 1230   1234 Kodeksu Prawa Kanonicznego, z dniem dzisiejszym

 USTANAWIAM

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY W MAŁYM PŁOCKU

SANKTUARIUM MATKI BOŻEJ POCIESZENIA
PANI MAŁOPŁOCKIEJ.

Kustoszem nowoustanowionego, ósmego w Diecezji Łomżyńskiej Sanktuarium, ustanawiam każdorazowego proboszcza parafii pw. Znalezienia Krzyża Św. w Małym Płocku, któremu zlecam troskę o ustawiczny jego rozwój. Niech dba, aby wszystkim przybywającym do sanktuarium zapewnić obfitszy dostęp do środków zbawienia poprzez głoszenie Słowa Bożego i odpowiednie ożywienie życia liturgicznego, zwłaszcza sprawowanie Eucharystii i udzielanie sakramentu pokuty i pojednania oraz przez kultywowanie zatwierdzonych form pobożności ludowej (kan. 1234 § 1KPK).W wypełnianiu swoich obowiązków Ksiądz Kustosz powinien kierować się postanowieniami Kodeksu Prawa Kanonicznego (kanony 1230-1234)  i I Synodu Diecezji Łomżyńskiej.

Polecając modlitwom pielgrzymów – sprawy Diecezji i Kościoła w Ojczyźnie – Kustoszowi, Parafianom i wszystkim nawiedzającym Sanktuarium w pełnym niepokoju czasie epidemii z serca udzielam pasterskiego błogosławieństwa.

 Łomża, dnia 2 maja 2020”

Przy tym kanonicznym dokumencie załączono drugi dekret mianujący Kustosza Sanktuarium w Małym Płocku: Zamieszczamy jego fragment:

„Niniejszym mianuję Przewielebnego Księdza Kanonika, od dnia 2 maja 2020 roku, Kustoszem Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia – Pani Małopłockiej w Małym Płocku

Zgodnie z prawem kanonicznym zlecam Księdzu Kustoszowi szczególną troskę o ustawiczny rozwój nowoutworzonego Sanktuarium. Wszystkim przybywającym do Sanktuarium należy zapewnić obfitszy dostęp do środków zbawienia poprzez głoszenie słowa Bożego i odpowiednie ożywienie życia liturgicznego, zwłaszcza sprawowanie Eucharystii i udzielanie sakramentu pokuty i pojednania oraz przez kultywowanie zatwierdzonych form pobożności ludowej (kan. 1234 § 1 KPK).W wypełnianiu swoich obowiązków Ksiądz Kustosz powinien kierować się postanowieniami Kodeksu Prawa Kanonicznego (kanony 1230-1234)  i I Synodu Diecezji Łomżyńskiej.

Polecając modlitwom pielgrzymów – sprawy Diecezji i Kościoła w Ojczyźnie – Kustoszowi, Parafianom i wszystkim nawiedzającym Sanktuarium z serca udzielam pasterskiego błogosławieństwa.”

Powrót obrazu Matki Pocieszenia do wielkiego ołtarza

Wszystko to co się dokonało 2 maja 2020 roku jest efektem szacunku do Obrazu MB oraz efektem pobożności Maryjnej w naszej parafii. Przez większość swego żywota obraz był i jest obecnie usytuowany w wielkim ołtarzu pod Krzyżem Chrystusa. Tutaj zawsze było miejsce Bożej Matki. Maryja jest pod krzyżem Chrystusa, jest przy każdym ludzkim, życiowym krzyżu. Jezus ciągle zawierza cały świat Matce: „Niewiasto oto syn Twój, (…), oto Matka twoja” (J19,26b-27). Obecność wizerunku MB Małopłockiej pod krzyżem sprawia, że stanowi on bez wątpienia największą relikwię tutejszego kościoła, co przekłada się na wielką pobożność Maryjną ludu Bożego.

W czasie proboszczowania Ks. Jana Pieńkosza podjęto starania nad upiększeniem miejsca dla obrazu. Wykonano w ostatnim czasie konstrukcję z napędem elektrycznym do zasłaniania i odsłaniania obrazu. Obecnie zasłonę obrazu stanowi olejny wizerunek św. Heleny, która znalazła krzyż Chrystusa Pana. . Kolejną zasłonę stanowi matryca z sukienką do obrazu. Przed ewentualnymi zniszczeniami obraz został zabezpieczony szkłem. W czasie odsłaniania i zasłaniania obrazu wygrywane są fanfary maryjne. Całość konstrukcji ozdabia szereg złoconych oraz czerwonych, welurowych ram. Obraz jest adorowany przez parę wielkich aniołów. Wszystko to jeszcze bardziej zachęca i zaprasza wiernych do modlitwy przez wstawiennictwo Matki Bożej Małopłockiej.