DZIEJE PARAFII I SANKTUARIUM W MAŁYM PŁOCKU

VIII – IX wiek – osadnictwo na Wysoczyźnie Kolneńskiej
IX – X wiek – początki ostadnictwa w Małym Płocku
X – XI wiek  - powstanie zachowanego do dzisiaj wczesnośredniowiecznego Grodziska
1217 – upadek wsi przez wojnę z Prusami i Jaćwingami
1405 – pierwsza wzmianka pisana o wsi książęcej Mały Płock, od roku 1526 wsią królewską
1406 – 1411 – początki kościoła i parafii z fundacji Księcia Mazowieckiego Janusza I 
1412 – zniszczenie wsi przez najazd krzyżacki
ok. 1415 – erygowanie parafii Mały Płock pw. Św. Jakuba Apostoła i Św. Barbary wydzielonej z parafii Nowogród (nie zachował się akt powstania parafii)
1462 – powstanie pierwszej szkoły parafialnej w Małym Płocku staraniem plebana Piotra bakałarza ze stopniem uniwersyteckim
1530 – Mały Płock należy do archidiakonatu pułtuskiego
1588 – dokument Królowej Anny Jagiellonki o uposażeniu w parafii Mały Płock
1609 – powstanie dodatkowej kalicy pw. Trójcy Przenajświętszej
1655 – 1660 – VI wojna polsko – szwedzka II wojna północna ( Potop szwedzki )
1704 – 1721 – VII wojna polsko – szwedzka, III wojna północna
1708 – spalenie kościoła drewnianego przez Szwedów
1714 – wzniesienie nowego kościoła drewnianego pw. Znalezienia Krzyża św. i św. Heleny 
1738 – namalowanie i sprowadzenie z Rzymu obrazu Matki Bożej Małopłockiej
1740 – zniszczenie kaplicy pw. Trójcy Przenajświętszej
1772 – I rozbiór Polski i pożar kościoła oraz cudowne ocalenie obrazu Matki Bożej Małopłockiej, kult cudownie ocalałego obrazu Maryi
1793 – II rozbiór Polski, wzrost kultu obrazu Pani Małopłockiej
1795 – III rozbiór Polski, rozwój pobożności maryjnej wokół obrazu MB Pocieszenia
1818 – powstanie Diecezji Augustowskiej czyli Sejneńskiej decyzją papieża 
Piusa VII, przejście parafii z diecezji płockiej
1818 – parafia Mały Płock w dekanacie wiskim
1820 – nowy podział diecezji Sejneńskiej, parafia Mały Pock przechodzi do dekanatu łomżyńskiego
1866 – zmiana administarcji kościelnej z polecenia władz carskich, Mały Płock w dekanacie kolneńskim aż do roku 1998
1879 – 1883 – budowa nowego murowanego kościoła staraniem ks. Franciszka Tomkiewicza
1897 – cudowne wskrzeszenie zmarłego dziecka przed  obrazem Matki Boskiej
1898 – parafia Mały Płock liczy 9126 wiernych
1900 – do parafii należy 36 miejscowości, zaś cała parafia liczy 9105 osób
1914 – 1918 – I wojna światowa
1915 – zburzenie murowanej świątyni
1918 – z parafii wydzielono dwie nowe parafie: Łosewo i Borkowo
1923 – 1929 – odbudowa kościoła staraniem ks. Franciszka Łapińskiego
1925 – powstanie Diecezji Łomżyńskiej decyzją papieża Piusa XI
1927 – parafia liczy 5412 katolików, zaś w 1934r. w parafii było już 6279 wiernych
1933 – 1939 – wyposażenie kościoła staraniem ks. Tadeusza Ciborowskiego 
1939 – 1945 – II wojna światowa, ocalenie kościoła starniem ks. Rajmunda Bargielskiego
1955 – elektryfikacja kościoła
1979 – 1982 – budowa nowej plebanii staraniem ks. Tadeusza Sutkowskiego
1993 – wydzielenie z Małego Płocka parafii w Kątach
1998 – przeniesienie parafii do dekanatu piątnickiego
2013 – 2023 – remont generalny kościoła i plebanii, urządzenie kaplicy i domu pielgrzyma, założenie Dróżek Różańcowych
2019 – renowacja cudownego obrazu Pani Małopłockiej w Warszawie
2 maja 2020 – ustanowienie Sanktuarium Matki Pocieszenia – Pani Małopłockiej przez Biskupa Janusza Stepnowskiego staraniem Proboszcza ks. Jana Pieńkosza i parafian
2021 – sprowadzenie relikwii Krzyża Świętegoz dokumentem autentyczności
2023 – pozyskanie trzeciej w Polsce relikwii z welonu Matki Bożej z dokumentem watykańskim
Koronacja łaskami słynącego obrazu Matki Pocieszenia – Pani Małopłockiej

 Zamierzchłe dzieje parafii Mały Płock

Początki Małego Płocka sięgają X wieku. Na ten czas datuje się pierwsza osadę. Grodzisko które znajduje się do dziś w odległości ok. 800m od wsi, datowane jest na XII wiek. Jednak wskutek napadów Prusów i Jaćwingów ok. 1217r wieś upadła. Lokację wsi i założenie sołectwa przypisuje się księciu Januszowi I dopiero pod koniec XIV wieku. W 1405r. miejscowość jest odnotowana jako wieś książęca, położona nad rzeką Czetną. Pierwotnie nazwa wsi była Płock, potem Płock Borowy/Puszczański, a od XVIII w. Płock Mały. Osada wielokrotnie była niszczona przez najazdy krzyżackie. Do 1526r. wieś była własnością książąt mazowieckich.

Datowanie początków kościoła zamyka się w latach 1406-1411, erekcja parafii mogła być nieco później, ale przed 1420r.W żadnym archiwum nie zachował się dokument erekcyjny parafii. Dla potrzeb ustanowienia jubileuszu ks. proboszcz Jan Pieńkosz przyjął hipotetycznie rok 1415 za datę kluczową do obchodów 600 lecia parafii Mały Płock.  W skład parafii weszły wsie książęce: Borkowo, Kąty, Mały Płock, Janowo, a także 17 wsi szlacheckich. Patronami kościoła zostali św. Jakub Apostoł i św. Barbara. Staraniem ks. Sylwestra Roguskiego, królowa Anna Jagiellonka wystawiła 24 lutego 1588r. w Krakowie dokument potwierdzający uposażenie mansjonarzy łomżyńskich w parafię w Małym Płocku. Decyzje tę zatwierdził 29 lipca 1588r. król Zygmunt III Waza osobnym dokumentem wystawionym w Krakowie.

Pierwsze zachowane informacje o kościele pochodzą z 1460, była to budowla drewniana. Proboszcz Mikołaj Górski zbierał dziesięciny w latach 1548-49 i planował wybudować nowy murowany kościół, jednak budowa nie została rozpoczęta. W 1609r. kościół w Małym Płocku był budowlą drewnianą, kryty gontem, z ceglaną posadzką, znajdowały się w nim 4 ołtarze. Był on pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła. W czasie potopu szwedzkiego kościół ocalał. W 1708r. w czasie wojny północnej Szwedzi spalili cały kościół wraz z materiałami przygotowanymi do remontu. W 1714r. świątynia ponownie uległa spaleniu. Po 1714r. został zbudowany nowy kościół który otrzymał tytuł Znalezienia Krzyża Świętego, a patronem został św. Jakub. Staraniem proboszcza Pawła Kurzątkowskiego i przy pomocy parafian zbudowano nowy kościół. Była to także budowla drewniana o długości 44 łokci i szer. 21 łokci.. Znajdowały się w nim 4 ołtarze, w tym wielki z obrazem Najświętszej Maryi Panny, który był ozdobiony drewnianą, częściowo pozłacaną sukienką oraz posiadał liczne wota. Staraniem kolejnych proboszczów świątynia była wielokrotnie remontowana.

Ksiądz Franciszek Tomkiewicz biorąc pod uwag ę zwiększającą się liczbę parafian i ze względu na zły stan kościoła, rozpoczął budowę nowej świątyni. Projekty budowy wraz z kosztorysem zatwierdzono ministerstwie w Petersburgu (w 1879r.). Koszt budowy wyliczono na kwotę 66 000 rubli srebrnych i praca ręczna parafian.. W 1877 poświecono kamień węgielny nowego kościoła. 23 października 1883r. odbyła się uroczystość poświęcenia kościoła, aktu poświęcenia dokonał prałat Paweł Andruszkiewicz w otoczeniu kapłanów i parafian. Nowy kościół stał na placu naprzeciwko starego kościoła. Wymiary nowej budowli wynosiły dł. 96 łokci, szer. 46 łokci, trójnawowy, halowy, z dwoma kaplicami po bokach, od frontu dwie wysokie wieże. Staranie ks. Kazimierza Stepszysa kościół został umeblowany. W świątyni znajdowały się 4 ołtarze w tym główny w stylu gotyckim, pozostałe były ze starego kościoła.

Zniszczenie świątyni przyniosła I wojna światowa. Zniszczone zostały obie wieże, dach, a ściany korpusu nawowego nadrujnowane. Z braku dachu wnętrze kościoła było niszczone przez opady atmosferyczne. W budynku plebani urządzono tymczasową kaplicę. W 1922r. przy zaangażowaniu ks. Michała Gawialisa zawiązano Komitet Odbudowy kościoła. Starania o rozpoczęcie prac kontynuował od 1923r. ks. Franciszek Łapiński. Do 1929r. ogromnym wysiłkiem materialnym i fizycznym parafian, oraz proboszcza zostały wykonane główne prace remontowe. Wyreperowano ściany , otynkowano, dokończono front, zrobiono sklepienia i gzymsy, oszklono okna, wykonano nowa posadzkę z cementu, pokryto dach dachówką. W 1929r. poświęcono nowo odlane w Węgrowie dzwony: św. Franciszek Ksawery i św. Józef. Kościół ma długość 55m, szer. 26m i wysokość do stropu dachu 27m , wysokość obu wież wynosi 38m. Od 1933r. prace kontynuował nowy proboszcz ks. T. Ciborowski. Jego staraniem wykończono prace wewnątrz kościoła i umeblowanie. Większość prac stolarskich wykonał Maciej Borys miejscowy stolarz. W 1933r. wykonano 46 ławek i konfesjonały, w 1935r. ołtarz wielki i boczne, posadzka z różnokolorowego kamienia, drzwi boczne, oraz umeblowanie zakrystii. W 1936r.- stacje Męki Pańskiej, chór, drzwi do obu zakrystii, ambona, 1937r. ołtarze pod filarami, zakupiono brakujące obrazy i rzeźby do ołtarzy. Po aresztowaniu przez Niemców proboszcza Ciborowskiego w 1939r. administratorem został ks. Rajmund Bargielski. Pod jego opieką kościół przetrwał lata wojny i nie uległ poważnym zniszczeniom. W 1946r. w świątyni oprócz 8 ołtarzy znajdowała się dębowa ambona, chrzcielnica, klęczniki. W nawie było 46 ławek i 9 pod filarami, w prezbiterium były 2 stalle. Kolejny proboszcz ks. Józef Pęski rozpoczął prace remontowe przy kościele-dach, dalej kontynuował je ks. Stanisław Zaremba. W 1954r. staraniem ks. Józefa Borawskiego zamontowano instalację elektryczna, a w 1960r. zradiofonizowano. Proboszcz Bronisław Hajkowski w 1962r. przystąpił do naprawy dachu kościoła, tynków i gzymsów. Do 1964r dach pokryto blachą cynkowaną. W 1966r. na chórze ustawiono nowe 24 głosowe organy jako wotum parafii na Tysiąclecie Chrztu Polski. Kolejne prace remontowe wykonywał ks. Henryk Pogorzelski – wewnątrz kościoła zrobiono nową instalację elektryczną i radiofoniczną, wymalowano całe wnętrze m.in. malowidło Przemienienia Pańskiego w prezbiterium. Ks. Stanisław Jakacki rozpoczął wszelkie starania o rozpoczęcie generalnego remontu kościoła. Uzyskał on wszystkie zgody na prace remontowe, lecz ze względów finansowych prace posuwały się bardzo wolno. Od 1985r. proboszcz Tadeusz Sutkowski przystąpił do wcześniej powziętych postanowień i prace rozpoczęto. Przeprowadzono naprawę dachu obu wież, pokryto je blachą miedzianą. Wykonano także prace remontowe elewacji kościoła, a wewnątrz zawieszono w nawie 4 nowe żyrandole. W latach 1992-1999 staraniem ks. Jerzego Śleszyńskiego wykonano generalny remont kościoła: osuszono fundamenty, elewacja zewnętrzna, tynki, wewnątrz kościoła wymieniono instalacje elektryczną, odmalowano ściany, wykonano szklane drzwi w kruchcie, nowe ogrzewanie, ułożono nową posadzkę na całym kościele, odnowiono ołtarze, stacje Męki Pańskiej, ławki. 8 sierpnia 1999r. odbyła się konsekracja świątyni, której przewodniczył bp. Stanisław Stefanek. Proboszcz Jan Wiesław Modzelewski naprawił rynny na kościele, wykonano nowe żaluzje w obu wieżach, nowe zawieszenia dzwonów, ustawiono nową chrzcielnicę, oraz ołtarz boczny w kaplicy po lewej stronie. Wykonano także elewacje zewnętrzną plebanii, wymieniono dach i zrobiono elewacje zewnętrzną organistówki.

HISTORIA NAJNOWSZA

29 czerwca 2013r. do parafii został wprowadzony nowy proboszcz – ks. Kan dr Jan Pieńkosz. Z chwilą objęcia stanowiska, zatroszczył się on o stan fizyczny wszystkich budynków kościelnych, oraz jego otoczenia.

Dzięki dobrej wspólpracy i trosce Parafian wykoanano następujące prace od 2013 roku:

- remont generalny wnętrza całej plebanii,

- generalny remont wikariatu,

- remont kuchni i łazienki w organistówce,

- generalne prace porządkowe na cmentarzu grzebalnym - likwidacja dzikich wysypisk spomiędzy grobów oraz spod parkanu,

- wybudowanie nowego śmietnika przy cmentarzu grzebalnym,

- wycinka drzew na cmentarzu grzebalnym oraz przykościelnym,

- remont zakrystii oraz kaplicy św. Jana Pawła II,

- renowacja starego ołtarza w kaplicy św. Jana Pawła II,

- położenie kostki "starobruk" przed plebanią,

- remont piwnic plebanii - urządznie łazienek dla parafian,

- osuszenie fundamentów i ścian, drenaż terenu przy kościele, odwodnienie kościoła,

- wykonanie elewacji zewnętrznej całego kościoła,

- położenie granitu na schodach do dzwonnicy oraz do kaplicy św. Jana Pawła II,

- wymiana dachu na zakrystiach, malowanie dachu na całym kościele,

- wymiana rynien na całym kościele,

- wymiana okien na aluminiowe w zakrystii oraz kaplicy św. Jana Pawła II,

- wymiana dwoje drewnianych drzwi od strony kaplicy,

- renowacja drzwi głównych kościoła oraz drzwi do dzwonnicy,

- wymiana wielkich okien na całym kościele,

- Wstawienie nowych witraży z fundacji Parafian,

- wykonanie illuminacji zewnętrznej bryły kościoła,

- nowa instalacja elektryczna na strychu kościoła,

- poprawienie instalacji elektrycznej wewnątrz kościoła,

- illuminacja wewnątrz prezbiterium kościoła,

- dzwony elektroniczne na wieżach koscioła,

- dwa nowe projektory do wyświetlania pieśni firmy TUGAL,

- instalacja minitoringu wokół kościoła i plebanii oraz wewnątrz kościoła,

- położenie nowych chodników z kostki "starobruk" wokół kościoła,

- remont generalny elewacji zewnętrzej plebanii oraz tzw. katowni przed plebanią,

- wykonanie dwóch nowych ołtarzy przy filarach: Miłosierdzia Bożego oraz Przemienienia Pańskiego,

- wykonanie dwóch nowych konfesjonałów,

- renowacja XVIII wiecznego obrazu Matki Pocieszenia - Pani Małopłockiej,

- renowacja XVIII wiecznego krzyża Chrystusa Pana,

- wykonanie nowej nastawy ołtarza trydenckiego - (przy tabernakulum)

- wykonanie zabudowy mechanicznej do obrazu Pani Małopłockiej wraz z nadudową drewnianą,

- wykonanie dwóch nowych ołtarzy w transepcie kościoła: Matki Boskiej Częstochowskiej oraz Chrystusa Ukrzyżowanego,

- nagłośnienie placu przykościelnego wokół świątyni,

- wzniesienie kolumny z Maryją Niepokalaną

- pobudowanie Karawaki – Krzyża epidemicznego,

- wykopanie źródełka za prezbiterium kościoła,

- nowa Golgota na tzw. wielkich schodach przed głównym wejściem,

- nowe miejsce przewodniczenia oraz wielka chrzcielnica

- zakup różnego sprzętu liturgicznego oraz szat liturgicznych,

    

PRACE DUSZPASTERSKIE:

- powołanie wspólnoty Intronizacji dla NSJ,

- dwa kręgi Domowego Kościoła,

- powstanie Chóru Parafialnego,

- przeprowadzenie Misji świętych - rok 2015.

- założenie Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży,

- założenie wspólnot: "Margaretka",

- czterokrotne przeprowadzenie kursów "Alfa"

- założenie wspólnoty: "Gloriosa Trinita"

- sprowadzenie relikwii: św. Jana Pawła II, św. Faustyny Kowalskiej, bł. ks. Jerzego Popiełuszki, bł. Ks. Michała Sopoćko, św. Ludwika Grignion de Montfort, św. Maksymilia Martii Kolbe,

- włączenie wszystkich wsi do odpustu z obrazami na 3 maja,

- ustanowienie czwartego odpustu – MB Różańcowej,

- środowa nowenna do Matki Pocieszenia - Pani Małopłockiej,

- peregrynacja obrazu Matki Pocieszenia - Pani Małopłockiej,

- przygotowania  do utworzenia Sanktuarium  w parafii - Matki Pociesznia - Pani Małopłockiej,

- powołanie nowych Kół Żywego Różańca,

- wprowadzenie modlitw przed mszami świętymi w niedziele: pacierz, koronka do Bożego Miłosierdzia oraz Różaniec Święty.

- cotygodniowe adoracje Najświętszego Sakramentu - środy i piątki,

- powołanie do istenienia Parafialnej Poradni Rodzinnej,

- coroczna bieżąca praca duszpasterska,

Kolejne prace będą wykonywane sukcesywnie i w miarę możliwości finansowych parafii, oraz troski parafian o swój kościół parafialny. Małopłocka świątynia została zbudowana z ogromnym wysiłkiem materialnym i fizycznym naszych przodków, zatem jako wspólnota parafialna powinniśmy dbać i troszczyć się o nasz kościół i jego otoczenie, aby to święte miejsce mogło nam jeszcze służyć przez wiele lat i zachowało się dla przyszłych pokoleń. Jednakże oprócz troski o materialny stan świątyni o wiele ważniejsze jest zatroskanie się o duszę nieśmiertelną i jej zbawienie wieczne. Kościoł jako dom Boży o tyle ma znaczenie o ile dojrzewa w nim grzeszny człowiek do świętości oraz do Nieba.